De Directorate-General for Energy van de Europese Commissie en GOPA Com. nodigden leraars uit om een bezoek te brengen aan het ITER – project (https://www.iter.org/) in Cadarache (Frankrijk). Verschillende leraars hebben zich kandidaat gesteld en hieruit werden daarna een aantal collega’s geselecteerd. Ik behoorde tot de gelukkigen.

Op 29/06 vertrok ik naar Marseille van daaruit de bus te nemen richting Aix en Provence. ‘s Avonds kwamen met heel de groep van 35 leraars uit 21 verschillende landen samen voor een eerste kennismaking. Het bezoek van de site ging door op 30/06. De dag was goed gevuld.  Het programma bestond uit:

9.20 – 10.35: Presentation of the ITER Project by Sabina Griffith, ITER Communications Officer

10.35-10.45: break

10.45-12.15: worksite tour

12.15-13.30: lunch

13:30: Presentation on Fusion Energy and the EU (European Commission)

13:50: Q&A session with ITER experts (Mario Merola, ITER Head of the

Engineering Design Department and Brian Macklin, ITER Tokamak Assembly

Specialist)

14:30: Presentation on Fusion Education and Teaching Materials (FuseNet)

14:50: Coffee break

15:00: Practical workshop on teaching fusion to secondary school students Vooral het bezoek aan de assemblagehal van de worksite maakt heel wat indruk, alhoewel we toch graag nog wat meer hadden willen zien.

De bedoeling van dit initiatief was het kernfusieproject – waarbij uitgetest worden of het mogelijk is om op industriële schaal via kernfusie elektrische energie te generen – meer bekendheid te geven. ITER is niet aangesloten op het elektriciteitsnetwerk met de bedoeling elektrische energie voor het Franse netwerk te leveren. Het is een experiment waarmee men voorlopig hoopt 10 maal meer energie te leveren dan er als input wordt verbruikt. Daarnaast, hoopt men tijdens het internationaal project (waaraan ook België deelneemt) ook nieuwe kennis op te doen die niet direct iets met kernfusie heeft te maken zoals de ontwikkeling van de ruimtevaart kennis heeft opgeleverd over elektronica en nieuwe materialen die ook in andere sectoren tot heel wat nieuwe toepassingen heeft geleid.

Door een selectie van leraars uit het secundair te informeren hoopt men uiteindelijk ook jonge mensen warm te maken.  Theoretici zijn er al lang van overtuigd dat kernfusie de toekomst is maar het duurt volgens critici toch wel heel lang tot men tot concrete, praktische resultaten komt. Ondertussen zijn er hierdoor heel wat mensen afgehaakt. Een informatiecampagne was dus zeker aangewezen met als bijkomend argument dat kernfusie in de toekomst noodzakelijk zal zijn om tegemoet te komen aan de toenemende vraag naar elektrische energie. Er wordt hierbij vooral aan de megagrote steden zoals bijvoorbeeld Tokyo gedacht. Met zonnepanelen, windmolens en warmtepompen gaan we het in deze situaties niet redden, zo heet het.

Zoals je wellicht weet, staat kernfusie (als onderdeel van kernfysica) in de nieuwe leerplannen van de 3^de graad van de wetenschappelijke richtingen. Als onderdeel van de energietransitie sluit het zeker ook naadloos aan bij de actuele vraagstukken in de samenleving. Eventueel kan dit thema ook ingepast worden in de STEM-lessen.  Ik heb goed nieuws als je hiermee aan de slag wil. ITER heeft namelijk een volledig set van up-to-date lesmateriaal voorzien. Dit pakket bestaat uit 5 modulen met telkens inbegrip van presentaties, materiaal voor de leraar, bundel voor de leerling met opdrachten/oefeningen, enz…

Deze modulen vind je op de website van FuseNet (https://fusenet.eu/education/material ) Er is zelfs al materiaal voor de lagere school. Als je meer wil, kan je op dezelfde website ook je naam opgeven waarna je regelmatig nieuwe informatie ontvangt. Jaarlijks zijn er ook online – nascholingen waaraan je kan deelnemen.

Succes alvast!

dr. Filip A. A. Buyse

Nuttige websites nog even op een rijtje:

https://fusenet.eu/education/material

https://www.iter.org/

https://fusenet.eu/for-educators/primary-school-fusion-educational-materials

https://www.natuurkunde.nl/artikelen/3434/heeft-de-kernfusiereactor-de-toekomst

Nog een aantal extra beelden misschien van respectievelijk delen van onderdelen van de koelmantel, de Tokamak-kernfusiereactor en centrale cilinder.